Jen la daŭrigo de mia komparo inter Esperanto kaj Globasa pere de la Ekzercaro. Ĉi tiu blogaĵo estas dediĉita al La feino; la intermezaj sekcioj estos tradukitaj en la venonta parto de ĉi tiu serio.

Peari (La feino)

11

Unu vidvino havis du filinojn. La pli maljuna estis tiel simila al la patrino per sia karaktero kaj vizaĝo, ke ĉiu, kiu ŝin vidis, povis pensi, ke li vidas la patrinon; ili ambaŭ estis tiel malagrablaj kaj tiel fieraj, ke oni ne povis vivi kun ili. La pli juna filino, kiu estis la plena portreto de sia patro laŭ sia boneco kaj honesteco, estis krom tio unu el la plej belaj knabinoj, kiujn oni povis trovi.

Un femgwafu le hare dua fembete. Maxmo lao te le sen denmo sim fe matre fol sesu sifalari ji muka, ki moyte, hu da le oko te, abil na fikir ki te oko matre; moydua te le sen denmo posyukwe ji denmo fahuri, ki ren no abil na jiwi ton ete. Maxmo juni sodar, hu da le sen kriban denyapul fe sesu patre fol sesu bonya ji cipenkalya, le sen ultra to un te fe maxim meli femnini hu ren abil na ewreka da.

13

Ĉar ĉiu amas ordinare personon, kiu estas simila al li, tial tiu ĉi patrino varmege amis sian pli maljunan filinon, kaj en tiu sama tempo ŝi havis teruran malamon kontraŭ la pli juna. Ŝi devigis ŝin manĝi en la kuirejo kaj laboradi senĉese. Inter aliaj aferoj tiu ĉi malfeliĉa infano devis du fojojn en ĉiu tago iri ĉerpi akvon en tre malproksima loko kaj alporti domen plenan grandan kruĉon.

Koski moyte ordinari lubi person hu da sen sim fe te, fe folo, hin matre le daymo termopul lubi sesu maxmo lao bete, ji fe den sama mara, te le are daybur nefra anti maxmo juni te. Te le xucyo ki te yam in kokikamer ji ki te ergo finikal. Intre alo xey, hin burxansepul nini le musi dua mara fe moy din na idi na exgi sui fe daymo teli loka ji na preporta pul day jugu cel baytu.

15

En unu tago, kiam ŝi estis apud tiu fonto, venis al ŝi malriĉa virino, kiu petis ŝin, ke ŝi donu al ŝi trinki. “Tre volonte, mia bona,”; diris la bela knabino. Kaj ŝi tuj lavis sian kruĉon kaj ĉerpis akvon en la plej pura loko de la fonto kaj alportis al la virino, ĉiam subtenante la kruĉon, por ke la virino povu trinki pli oportune. Kiam la bona virino trankviligis sian soifon, ŝi diris al la knabino: “Vi estas tiel bela, tiel bona kaj tiel honesta, ke mi devas fari al vi donacon” (ĉar tio ĉi estis feino, kiu prenis sur sin la formon de malriĉa vilaĝa virino, por vidi, kiel granda estos la ĝentileco de tiu ĉi juna knabino). “Mi faras al vi donacon,” daŭrigis la feino, “ke ĉe ĉiu vorto, kiun vi diros, el via buŝo eliros aŭ floro aŭ multekosta ŝtono.”

Fe un din, denwatu hu te le sen fe comen de den mamba, pesakal femixu le ata tas te ji le peti ki te am gibe tas te banto na glu. Meli femnini le loga: “Daymo volepul, misu azizuyen.” Ji te le fori woxa sesu jugu ji le exgi sui ex maxim safe loka de mamba ji le porta to tas femixu ji le baxwoju jugu dur total mara celki femixu am abil na glu maxmo penli. Denwatu hu bon femixu le trutigi sesu suikalya, te le loga tas femnini: “Yu sen denmo meli, denmo bon ji denmo cipenkal, ki mi musi fale tas yu hadya” (koski hinte le sen peari hu da le cudu forma de pesakal femixu, cel na oko ku hin juni femnini su adabu sen kemo day). “Mi fale tas yu hadya, ki xafe moy lexi, hu yu loga da, oro flura or kimapul petra xa exidi ex yusu munte.”

17

Kiam tiu ĉi bela knabino venis domen, ŝia patrino insultis ŝin, kial ŝi revenis tiel malfrue de la fonto. “Pardonu al mi, patrino,” diris la malfeliĉa knabino, “ke mi restis tiel longe”. Kaj kiam ŝi parolis tiujn ĉi vortojn, elsaltis el ŝia buŝo tri rozoj, tri perloj kaj tri grandaj diamantoj. “Kion mi vidas!” diris ŝia patrino kun grandega miro. “Ŝajnas al mi, ke el ŝia buŝo elsaltas perloj kaj diamantoj! De kio tio ĉi venas, mia filino?” (Tio ĉi estis la unua fojo, ke ŝi nomis ŝin sia filino). La malfeliĉa infano rakontis al ŝi naive ĉion, kio okazis al ŝi, kaj, dum ŝi parolis, elfalis el ŝia buŝo multego da diamantoj. “Se estas tiel,” diris la patrino, “mi devas tien sendi mian filinon. Marinjo, rigardu, kio eliras el la buŝo de via fratino, kiam ŝi parolas; ĉu ne estus al vi agrable havi tian saman kapablon? Vi devas nur iri al la fonto ĉerpi akvon; kaj kiam malriĉa virino petos de vi trinki, vi donos ĝin al ŝi ĝentile.”

Denwatu hu hin meli femnini le ata cel baytu, tesu matre le tohin te, koski te le ruata denmo dyer of mamba. Burxansepul femnini le loga: “Asif, matre, ki mi le resta denmo lungo”. Ji denwatu hu te le pala hin lexi, ex tesu munte, tiga rosa, tiga cinju ji tiga day almasi le extyao. Tesu matre le dayday besurprisa. “Mi le oko keto? Kwasi, cinju ji almasi le extyao ex tesu munte! Hinto ata ex keto, misu bete?” (Hinto le sen unyum mara denwatu hu te le namegi te sesu bete). Burxansepul bete le naive loga tas te moyto hu da le okur tas te, ji, durki te le pala, daymulti almasi le sokutu cel ex tesu munte. “Eger to sen sahi,” matre le loga, “mi musi irsal misu bete cel denloka. Marina, am oko to hu da exidi cel ex munte de yusu sodar, denwatu hu te pala. Kam na hare hin sama abilya no ger sen yukwe? Yu musi na sol idi cel mamba cel na exgi sui; ji denwatu hu pesakal femixu xa peti gluxey of yu, yu xa gibe to tas te adabupul.”

19

“Estus tre bele,” respondis la filino malĝentile, “ke mi iru al la fonto!” ― “Mi volas ke vi tien iru,” diris la patrino, “kaj iru tuj!” La filino iris, sed ĉiam murmurante. Ŝi prenis la plej belan arĝentan vazon, kiu estis en la loĝejo. Apenaŭ ŝi venis al la fonto, ŝi vidis unu sinjorinon, tre riĉe vestitan, kiu eliris el la arbaro kaj petis de ŝi trinki (tio ĉi estis tiu sama feino, kiu prenis sur sin la formon kaj la vestojn de princino, por vidi, kiel granda estos la malboneco de tiu ĉi knabino). “Ĉu mi venis tien ĉi,” diris al ŝi la malĝentila kaj fiera knabino, “por doni al vi trinki? Certe, mi alportis arĝentan vazon speciale por tio, por doni trinki al tiu ĉi sinjorino! Mia opinio estas: prenu mem akvon, se vi volas trinki.” ― “Vi tute ne estas ĝentila,” diris la feino sen kolero. “Bone, ĉar vi estas tiel servema, mi faras al vi donacon, ke ĉe ĉiu vorto, kiun vi parolos, eliros el via buŝo aŭ serpento aŭ rano.”

“To ger sen daydenmo meli,” bete le adabukal jawabu, “ki mi idi cel mamba!” ― “Mi vole ki yu am idi cel denloka,” matre le loga, “ji am idi fori!” Bete le idi, mas le sotilil xekaye dur total mara. Te le codu maxim meli fidali flurajugu, hu da le sen in ogar. Te le eskaso xorata cel mamba denwatu hu te le oko un femsenyor, daymo pesapul labasgido, hu da le exidi ex drevolari ji le peti gluxey of te (hinte le sen den sama peari, hu da le cudu forma ji labas de prince cel na oko, ku hin nini su burya sen kekwanti day). “Kam mi le ata cel hinloka,” adabukal ji fahuri nini le loga tas te, “cel na gibe gluxey tas yu? Yakin, mi le preporta fidali flurajugu espesyal cel dento, cel na gibe gluxey tas hin senyor! Misu ijen sen: yu am cudu sui tas se, eger yu vole na glu.” ― “Yu total no sen adabufil,” peari le loga nenhar gadibuya. “Okey, koski yu sen daydenpul servifil, mi hadya tas yu, ki xafe moy lexi, hu yu loga da, oro sarpen or kroa xa exidi ex yusu munte.”

21

Apenaŭ ŝia patrino ŝin rimarkis, ŝi kriis al ŝi: “Nu, mia filino?” ― “Jes, patrino”, respondis al ŝi la malĝentilulino, elĵetante unu serpenton kaj unu ranon. ― “Ho, ĉielo!” ekkriis la patrino, “kion mi vidas? Ŝia fratino en ĉio estas kulpa; mi pagos al ŝi por tio ĉi!” Kaj ŝi tuj kuris bati ŝin. La malfeliĉa infano forkuris kaj kaŝis sin en la plej proksima arbaro. La filo de la reĝo, kiu revenis de ĉaso, ŝin renkontis; kaj, vidante, ke ŝi estas tiel bela, li demandis ŝin, kion ŝi faras tie ĉi tute sola kaj pro kio ŝi ploras. ― “Ho ve, sinjoro, mia patrino forpelis min el la domo”.

Tesu matre le eskaso xorjui te lefe na daypala tas te: “Ji, misu bete?” ― “Si, matre,” adabukalyen le jawabu, exjetine un sarpen ji un kroa. ― “O, janatu!” matre le dayloga, “mi oko keto? Tesu sodar yozay tem moyto; mi xa paya te por hinto!” Ji te le fori pawbu cel na darbe te. Burxansepul nini le awpawbu ji le sangucu in maxim ner drevolari. Wangu su manbete, hu da le reata of xikar, le ewreka te. Koski te le oko ki te sen daydenmo meli, te le swal te, ku te keseba total solo sen hinloka ji ku te keseba wawa. “O, senyor, misu matre le expel mi ex baytu”.

23

La reĝido, kiu vidis, ke el ŝia buŝo eliris kelke da perloj kaj kelke da diamantoj, petis ŝin, ke ŝi diru al li, de kie tio ĉi venas. Ŝi rakontis al li sian tutan aventuron. La reĝido konsideris, ke tia kapablo havas pli grandan indon, ol ĉio, kion oni povus doni dote al alia fraŭlino, forkondukis ŝin al la palaco de sia patro, la reĝo, kie li edziĝis je ŝi. Sed pri ŝia fratino ni povas diri, ke ŝi fariĝis tiel malaminda, ke ŝia propra patrino ŝin forpelis de si; kaj la malfeliĉa knabino, multe kurinte kaj trovinte neniun, kiu volus ŝin akcepti, baldaŭ mortis en angulo de arbaro.

Prince, hu da le oko ki xosu cinju ji xosu almasi le exidi ex tesu munte, le peti tas te, ki te am loga tas te, ku hinto keseba okur. Te le hikaye tas te sesu total aventur. Prince le kolyo ki denpul abilya hare maxmo day jaci, kom moyto hu ren ger abil na gibe kom gamiyapaya tas alo nengami, le awlide te cel palasi de sesu patre, wangu, denloka hu te le gamicu ton te. Mas tem tesu sodar, imi abil na loga, ki te le sencu denmo nefralaye, ki tesu suli matre le awpel te of se; ji burxansepul nini, hu da le multi pawbu ji le ewreka nilte, hu da ger vole swikara te, le nerxali morcu in gona de drevolari.